همه چیز درمورد کاشت ازگیل، از اقلیم مناسب تا نحوه ابیاری

کاشت نهال ازگیل، ازگیل یکی از میوه های خوش طعم و مغذی است که از دیرباز در باغ های مناطق معتدل کشت می گردد. این میوه که با نام های مختلفی مانند «مزال»، «مورب» و «آزگال» نیز شناخته می شود، علاوه بر ارزش غذایی بالای خود، در طب سنتی نیز جایگاه ویژه ای دارد. در ادامه این مطلب، به جنبه های مختلف کاشت ازگیل، شرایط اقلیمی مناسب، تکثیر، آفات و بیماری ها و در نهایت برداشت و نگهداری آن می پردازیم.

ویژگی های ازگیل

ازگیل درخت یا درختچه ای بومی جنوب غربی آسیا و جنوب شرقی اروپا است و قدمت مصرف آن به چند هزار سال قبل برمی گردد. این گیاه در کشورهای ایران، ترکیه، آذربایجان و در قسمت هایی از اروپا رشد می کند و گونه های مختلفی از آن در نقاط مختلف یافت می شود.

میوه ازگیل شکلی کروی یا بیضوی داشته و به رنگ قهوه ای متمایل به قرمز تا نارنجی یافت می شود. طعم آن در زمان رسیدگی کامل، شیرین و کمی گس است و معمولاً بعد از نرم شدن یا اصطلاحاً «خرمائی شدن» مورد مصرف قرار می گیرد. ازگیل علاوه بر مصرف تازه، برای تهیه مربا، مارمالاد، سرکه و حتی داروهای گیاهی نیز استفاده می شود.

شرایط مناسب کاشت ازگیل

برای کاشت نهال ازگیل، مهیا بودن شرایط زیر ضروری است:

اقلیم

ازگیل گیاهی است مقاوم که در شرایط آب و هوایی معتدل تا نیمه گرمسیری رشد مطلوبی دارد. این گیاه نسبت به سرما مقاوم است و می تواند تا منفی ۲۰ درجه سانتی گراد را تحمل کند. اما برای رشد مطلوب و تولید محصول با کیفیت، بهترین دما در فصل رشد ۲۰ تا ۲۵ درجه سانتی گراد است.

خاک

خاک سبک، حاصلخیز و با زهکش مناسب برای ازگیل مناسب است. خاک های شنی-رسی یا لومی با PH حدود ۵.۵ تا ۷ بهترین رشد را برای ازگیل فراهم می کند. خاک های سنگین یا با زهکش ضعیف برای کاشت ازگیل مناسب نیستند و باعث پوسیدگی ریشه می شوند.

نور و مکان یابی

ازگیل برای رشد و باردهی به نور کافی خورشید نیاز دارد. بهتر است درختان در مکانی کاشته شوند که حداقل ۷ تا ۸ ساعت نور مستقیم خورشید دریافت کنند. کاشت در کنار دیوار یا حصارهای جنوبی باغ می تواند از سرمازدگی احتمالی در زمستان جلوگیری کند.

آبیاری

ازگیل گیاهی کم آب تر نسبت به سایر میوه ها است، اما آبیاری منظم خصوصاً در سال های اولیه کاشت، برای استقرار ریشه ها ضروری خواهد بود. در تابستان های خشک باید هر هفته یک تا دو بار عمقی آبیاری شده و از خیس ماندن طولانی سطح خاک پرهیز شود.

روش های تکثیر و کاشت ازگیل

ازگیل را می توان با روش های زیر کاشت و تکثیر کرد:

تکثیر از طریق بذر

تکثیر ازگیل به وسیله بذر رایج است اما باید توجه کرد که بذرها نیاز به دوره سرمادهی دارند. برای این کار دانه ها باید پس از تمیز شدن، به مدت ۲ تا ۳ ماه در یخچال یا محیط سرد و مرطوب (دمای ۳ تا ۵ درجه سانتی گراد) نگهداری شوند. سپس بذرها را می توان در گلدان یا خزانه با خاک سبک و مرطوب کاشت. لازم به ذکر است برخی از صفات مطلوب از والد به بذر منتقل نمی شود و گیاهان بذرکاری شده اغلب کیفیت و عملکرد یکنواختی ندارند.

تکثیر از طریق قلمه چوبی

یکی از روش های موثر و کاربردی برای کاشت ازگیل، استفاده از قلمه چوبی پاییزه است. قلمه ها به طول ۱۵ تا ۲۰ سانتی متر از شاخه های سالم و دوساله گرفته می شود. پایین قلمه را به هورمون ریشه زا آغشته و سپس در خاک سبک می کارند. قلمه ها در بستری مرطوب و با دمای ۱۵ تا ۲۰ درجه سانتی گراد نگهداری می شوند تا ریشه دهی کامل صورت گیرد.

پیوند

روش دیگر برای تکثیر ازگیل پیوند زدن روی پایه های مقاوم همچون زالزالک (کرته) یا گلابی است. پیوند باید در فصل بهار و با استفاده از پیوند شکمی یا پیوند اسکنه انجام گیرد. استفاده از پایه های مقاوم سبب افزایش رشد، تحمل به خشکی و بیماری ها می شود.

فصل مناسب کاشت ازگیل

فصل مناسب کاشت نهال ازگیل بسته به روش تکثیر آن متفاوت است. اگرچه این درخت، میوه ای زمستانی به شمار می آید و می تواند سرما و یخبندان را تا منفی 20 درجه سانتی گراد به خوبی تحمل کند، اما متخصصان، بهترین زمان برای کاشت نهال یا انجام پیوند روی پایه ها را انتهای فصل زمستان می دانند؛ زیرا در این بازه دمای هوا بین 18 تا 20 درجه قرار گرفته و شرایط مناسبی برای رشد نهال فراهم می شود.

در روش پیوندی نیز، انتهای پاییز، زمان ایده آلی برای کاشت نهال محسوب می گردد. چنانچه تمایل به کاشت بذر این گیاه دارید، بهتر است این کار را در ابتدای بهار انجام دهید تا بذرها در دمای مناسب و شرایط مساعد شروع به جوانه زنی کنند.

نحوه کاشت نهال ازگیل

کاشت ازگیل نیازمند دقت به چند نکته مهم از آماده سازی زمین تا مراقبت های اولیه پس از کاشت است. مراحل اصلی کاشت نهال ازگیل شامل موارد زیر می شود:

انتخاب مکان مناسب:

نهال ازگیل برای رشد مطلوب به نور فراوان خورشید یعنی مکانی با دست کم 7 تا 8 ساعت آفتاب مستقیم نیاز دارد و خاک آن نیز باید سبک، با زهکش مناسب و غنی از مواد آلی باشد.

آماده سازی خاک و چاله:

خاک را تا عمق 40 تا 50 سانتی متر شخم بزنید و تمامی سنگ ها، بقایای گیاهی و مواد زائد را از آن بیرون بیاورید. برای کاشت هر نهال یک چاله به عمق و قطر 50 سانتی متر حفر نمایید. می توانید خاک زیرین چاله را با مقداری کود دامی پوسیده یا کمپوست مخلوط کنید تا تغذیه اولیه ریشه ها بهتر انجام شود.

کاشت نهال:

نهال را با دقت از گلدان یا بسته بندی خارج کنید و مراقب باشید ریشه ها آسیب نبینند. اگر ریشه ها خیلی بلند یا آسیب دیده هستند، قبل از کاشت ازگیل، کمی آنها را کوتاه نمایید. نهال را طوری در چاله قرار دهید که محل اتصال ریشه و ساقه (یقه) کمی بالاتر از سطح خاک قرار بگیرد. سپس چاله را با خاک نرم و مرغوب پر کنید و به آرامی فشار دهید تا خاک به خوبی در اطراف ریشه ها مستحکم شود و فضای خالی باقی نماند.

آبیاری اولیه:

بلافاصله پس از کاشت نهال، به طور کامل و عمیق آبیاری کنید تا خاک دور ریشه ها بچسبد و ریشه تحریک به جذب آب و استقرار شود.

تثبیت نهال:

برای حفاظت از نهال تازه کشت شده در برابر باد یا آسیب حیوانات، می توانید یک قیم کنار نهال قرار دهید و با نخ آن را به قیم مهار کنید. دور پای نهال را با مالچ یا خاک برگ بپوشانید تا رطوبت خاک بهتر حفظ شود و از رشد علف های هرز جلوگیری گردد.

برای مشاهده و انتخاب بهترین نهال ازگیل، لطفاً بر روی گزینه «خرید نهال ازگیل» کلیک فرمایید.

مراقبت های بعد از کاشت

اقدامات مراقبتی زیر بعد از کاشت ازگیل ضروری است:

• هرس: هرس نهال های جوان در سال های ابتدایی به شکل دهی صحیح درخت و افزایش باردهی کمک می کند. شاخه های ضعیف، مرده یا بیمار را حذف کنید و فرم اصلی درخت را با نگه داشتن چند شاخه اصلی حفظ نمایید.
• کوددهی: در سال اول کاشت، استفاده از کود دامی پوسیده کافی است. از سال دوم می توان از کودهای کامل نیتروژن، فسفر و پتاس طبق نیاز خاک استفاده کرد. کوددهی عمدتاً در اواخر زمستان یا اوایل بهار انجام شود.
• آبیاری: ازگیل در سال های ابتدایی پس از کاشت به آبیاری منظم نیاز دارد. در سال های بعد، به خصوص در فصول خشک و گرم سال، باید هر دو هفته یک بار آبیاری انجام شود.
• برداشت: میوه های ازگیل بسته به رقم، معمولاً اواخر پاییز آماده برداشت هستند. زمانی که میوه ها حالت نرم و قهوه ای پیدا کردند، بهترین زمان برداشت است.

آفات و بیماری های رایج ازگیل

ازگیل گیاهی نسبتاً مقاوم است اما گاهی دچار مشکلاتی نظیر شپشک ها، شته ها، کنه ها و بیماری های قارچی نظیر لکه برگی و آنتراکنوز می گردد. مدیریت این آفات و بیماری ها عمدتاً به کمک رعایت بهداشت باغ، تنظیم آبیاری و سم پاشی های به موقع پس از کاشت ازگیل انجام می شود.

سخن پایانی

ازگیل، این گیاه مقاوم و مغذی، با داشتن ارزش خوراکی و دارویی بالا و نیاز کم به مراقبت های خاص، گزینه ای مناسب برای باغداران و علاقه مندان به کاشت میوه های کم توقع است. با رعایت اصول صحیح از مراحل انتخاب بذر و آماده سازی زمین تا کاشت ازگیل و مراقبت های بعدی می توان محصولی با کیفیت و سودآور برداشت کرد.

در صورت تمایل می توانید برای خرید نهال ازگیل شناسنامه دار و با کیفیت، به نهالستان نهالوند مراجعه کنید. نهالوند یکی از معتبرترین نهالستان ها در کشور است که محصولات مرغوبی تحت نظارت سازمان جهاد کشاورزی تولید می کند. شما می توانید در هر کجای کشور که ساکن هستید، نهال های مورد نظر خود را با قیمت مناسبی سفارش دهید.